کاخ هَدیش تخت جمشید - وبلاگ بناب

به گزارش وبلاگ بناب، کاخ هَدیش نشسته بر مرتفع ترین قسمت کوشکِ شاهی تخت جمشید، کاخ اختصاصی خشایارشا بوده است. این کاخ به لحاظ معماری و تزئینات، مشابه کاخ داریوش (تَچَر) اما بزرگ تر از آن است. در خطوط پیش رو سعی نموده ایم داستان این بنای باستانی را روایت کنیم. اگر شما هم دنبال کشف رازهای بقایای این کاخ 2500 هستید، با یوتراوز همراه شوید!

فهرست جاهای دیدنی شیراز کوتاه نیست. اما نمی گردد بدون دیدن تخت جمشید و کاخ های اسرارآمیز آن از این شهر زیبا خداحافظی کرد. کاخ هَدیش اولین کاخ تخت جمشید بود که در حمله اسکندر به دست آتنی ها به آتش کشیده شد. هدیش کاخ اختصاصی خشایارشا بود و یونانی ها به علت تنفری که از خشایارشا برای به آتش کشیدن آتن داشتند، آتش سوزی را از این کاخ شروع کردند. رنگ نارنجی سنگ ها و ویرانی های زیاد کاخ نیز این فرضیه را تقویت می نمایند. به همین علت اطلاعات زیادی از این کاخ در دسترس ما نیست و از این کاخ به عنوان کاخ مرموز یاد می گردد.

در کتیبه های یافت شده بر ایوان شمالی کاخ، خشایارشا یک بار این کاخ را هَدیش و در جایی دیگر تَچَر می نامد. جالب است بدانید یک کاخ دیگر به نام تَچَر در تخت جمشید شیراز، در جنوب غربی کاخ آپادانا، وجود دارد که بنای آن منسوب به داریوش بزرگ است. از طرفی نام همسر دوم خشایارشا هدیش (هدسه) بوده است. از این جهت کاخ اختصاصی خشایارشا را هدیش و کاخ داریوش را تَچَر می خوانیم. بقایای به جا مانده از این دو کاخ نیز مشابه هم هستند. اما کاخ هَدیش تا حد زیادی ویران شده است و تَچَر از سالم ترین بناهای تخت جمشید است.

اگر دوست دارید قبل از دیدن این بنای باشکوه تاریخی بیشتر با آن آشنا شده و بازدید هیجان انگیزتری از این بنای 2500 ساله داشته باشید، در این مقاله همراه یوتراوز باشید.

• راهنمای بازدید از کاخ هدیش
• تاریخچه کوتاه کاخ
• بخش های مختلف کاخ
• پلان کاخ هَدیش
• کتیبه خشایارشا در ایوان شمالی
• عکس کاخ هدیش تخت جمشید

راهنمای بازدید از کاخ هَدیش

مجموعه تخت جمشید در همه روزهای سال به جز تعطیلی های رسمی، توریست می پذیرد. جالب است بدانید پایگاه پرسپولیس در روزهای پربازدید، پس از غروب، برنامه ای به نام برنامه نور و صدا برگزار می نماید. می توانید برای اطلاع از برگزاری این برنامه با مجموعه تماس بگیرید.

موزه زیبایی به سبک هخامنشی در جنوب و شرق کاخ هَدیش وجود دارد. این موزه روزگاری حرمسرا یا کاخ ملکه بوده است که بازسازی شده و به عنوان موزه از آن بهره برداری شده است. می توانید اسباب و اشیا زیبایی که در تخت جمشید کشف شده اند را در این موزه دیدن کنید.

اگر هنوز قصد بازدید حضوری از این بنای باستانی را ندارید می توانید به وسیله لینک زیر به صورت مجازی از آن دیدن کنید.

• بازدید مجازی از کاخ هدیش (کاخ اختصاصی خشایارشا)

کاخ هَدیش کجاست؟ آدرس و شماره تلفن

• آدرس: استان فارس، 10 کیلومتری شهرستان مرودشت، مجموعه تخت جمشید
• شماره تلفن: 07143341556

کاخ هَدیش در مجموعه تخت جمشید، 70 کیلومتری شیراز، شهرستان مرودشت واقع شده است. برای بازدید از این کاخ از پلکان ورودی کوشک شاهی بالا بروید. از قسمت جنوبی کاخ دروازه ملل به سمت کاخ آپادانا بروید. در جنوب غربی آپادانا کاخ تَچَر را می بینید که تا مقدار ای به کاخ هَدیش شباهت دارد. مسیر خود را به سمت جنوب ادامه دهید تا به کاخ هدیش برسید. در پلان زیر این کاخ را به رنگ نارنجی مشاهده می کنید.

هزینه بلیط و ساعات بازدید

• هزینه بلیط برای توریست ایرانی: 5 هزار تومان
• هزینه بلیط برای توریست خارجی: 50 هزار تومان
• ساعت بازدید: 08:00 الی 18:00

تاریخچه کوتاه کاخ

کاخ هَدیش یا کاخ خشایارشا (به انگلیسی: Palace of Xerxes (Hadiš)) یکی از مجموعه کاخ های تخت جمشید است که آن را سکونت گاه شخصی خشایارشا می دانند. در ادامه داستان کوتاهی از این کاخ مرموز را می خوانید.

چه کسی هَدیش را ساخت؟

تا سال ها تصور می شد که کاخ هَدیش به دستور خشایارشا پی ریزی شده است. کتیبه هایی که در کاخ کشف شده بودند این موضوع را گواه می دادند. در این کتیبه ها خشایارشا خود را به عنوان سازنده کاخ معرفی می نماید. اما سنگ نوشته کوچکی که بعدها در گوشه شمال شرقی کاخ کشف شد، تعیین می نماید که کاخ به دستور داریوش پی ریزی شده و خشایارشا کار ساخت آن را به خاتمه رسانده است. شباهت هایی که بین طرح بنای کاخ و تزئیناتش با کاخ اختصاصی داریوش (تَچَر) وجود دارد، تایید می نماید که ساخت هر دو را داریوش بزرگ شروع نموده باشد.

انتها چه شد؟

بنا به روایت های تاریخی، خشایارشا پس از فتح یونان، به انتقام به آتش کشیدن مرکز لیدیه به وسیله آن ها، معابد آتن را به آتش می کشد. سال ها بعد اسکندر مقدونی به ایران حمله می نماید و امپراطوری هخامنشی را شکست می دهد. آتنی ها که کینه خشایارشا را دل داشتند به اسکندر پیشنهاد می دهند که تخت جمشید را به انتقام آتن آتش بزند.

کاخ اختصاصی خشایارشا (هَدیش) اولین کاخی بود که در حرکت تلافی جویانه آن ها تخریب و به آتش کشیده شد. طی این اتفاق آب درون سنگ ها به سرعت و شدت تبخیر شده و به همین علت است که اکنون آن ها را به رنگ زرد - نارنجی می بینیم. امروزه به علت شدت ویرانی ها در این کاخ اطلاعات زیادی از آن در دسترس ما وجود ندارد.

قسمت های مختلف کاخ

در جنوب کوشک شاهی و در مرتفع ترین قسمت آن، کاخ هَدیش را با منظره بسیار زیبایی از دشت مرودشت ساخته بودند. مساحت این کاخ 2550 مترمربع و 18 متر بالاتر از سطح دشت واقع شده است. تالار اصلی مانند کاخ آپادانا بر 6 ردیف 6تایی (درمجموع 36) ستون پایدار بوده است. محور طولی کاخ غربی - شرقی است و به کاخ های تَچَر، کاخ ه، کاخ د، کاخ سه دری، کاخ ج و کاخ ملکه راه دارد.

قسمت های غربی و شرقی

یک پلکان دوطرفه در غرب کاخ آن را به حیاط کاخ تَچَر (کاخ اختصاصی داریوش) و کاخ ه (کاخ اردشیر یکم) مرتبط می نماید. یک ردیف پله دیگر در قسمت شمال شرقی کاخ وجود دارد که به حیاط کاخ شورا (کاخ سه دری) می پیوندد. در قسمت های شرقی و غربی دو ساختمان دیگر نیز وجود داشته که از اتاق نگهبانی، اتاق چهار ستونی، کفش کن و برج محافظ تشکیل شده بودند.

قسمت های شمالی و جنوبی

در شمال کاخ، ایوانی 12 ستونی (دو ردیف 6 تایی) و دو درگاه که به تالار اصلی باز می شده اند ساخته بودند. یک در دیگر هم در این قسمت قرار داشته که تالار را به بالاخانه باریکی در جنوب کاخ متصل می نموده است. بالاخانه ای که از آن صحبت می کنیم به شکل یک ایوان کنگره دار بوده که از قسمت شرقی و غربی با پلکان باریکی به حرمسرا (کاخ ملکه) می پیوسته است.

از شمال تا جنوب کاخ، راه آب سرپوشیده بزرگی وجود داشته که در قسمتی از تالار اصلی رویش را گگردده بودند. از آنجایی که باد از جنوب به شمال می وزد و کاخ هَدیش در ارتفاع بالاتری از سایر کاخ ها قرار داشته، بادی که از این دریچه خارج می شده باد خنکی بوده است. این سیستم به عنوان یک کولر طبیعی استفاده می کردند.

سنگ نگاره ها

در قسمت داخلی درگاه های شمالی و جنوبی سنگ نگاره های زیبایی از خشایارشا را با تاجی ساده و بدون کنگره به همراه خدمه هایش مشاهده می کنیم. در این سنگ نگاره ها خشایارشا در حال خروج از کاخ به تصویر کشیده شده و دو خدمه مخصوص او سایبان، حوله و مگس پران به دست، در پشت سرش قرار دارند.

بر روی قسمت داخلی یکی از پنجره ها سنگ نگاره افرادی را مشاهده می کنید که بزکوهی و شکارهای دیگر را بر دوش خود حمل می نمایند. این نمونه از سنگ نگاره در بین سایر نقوش تخت جمشید تازگی دارد.

کاخ هَدیش در حال حاضر

از کاخی که روزی سرای اختصاصی خشایارشا بود، اکنون فقط چند درگاه و پنجره به جای مانده است. پلکان غربی کاخ نیز سالم هستند. پلکان شرقی که از جنس آجر بودند تا حد زیادی تخریب شده بودند. تا اینکه در سال 57 علیرضا شاپور شهبازی، باستان شناس ایرانی، آن ها را به حالت اولیه بازسازی نمود.

پلان کاخ هَدیش

کتیبه خشایارشا در ایوان شمالی

بر دو طرف پیشانی ایوان شمالی، کتیبه مفصلی به سه زبان وجود دارد که نشان می دهند کار ساخت کاخ را خشایار به خاتمه رسانده است. ترجمه این کتیبه را در ادامه می خوانید:

خدای بزرگی است اهورامزدا که این زمین را آفرید. آن آسمان را آفرید. که مردم را آفرید. که شادی را برای مردم آفرید. که خشایارشا را شاه کرد. یگانه شاهی از شاهان یگانه، فرمانداری از فرمانداران بسیار.

منم خشایارشا، شاه بزرگ، شاه کشورهایی که دارای ملل گوناگون است، شاه این زمین بزرگ و پهناور، پسر داریوش شاه هخامنشی. به خواست اهورامزدا این بنا هدیش را من ساختم. اهورمزدا با خدایان، مرا و پادشاهی ام را و آنچه ساخته ام نگاه دارد.

عکس کاخ هدیش در تخت جمشید

همه را گفتیم تا بگوییم ...

تخت جمشید و کاخ های آن با وجود تخریب ها، بی توجهی ها و کم لطفی ها هنوز که هنوز است، کامل ترین سند تاریخی قدرت، نبوغ و هنر ایرانیان باستان به شمار می رود. در بازدید از این مجموعه و بخش های مختلف آن، اطلاعات کاملی از تاریخ باشکوه ایرانیان به دست می آورید. اگر از این مجموعه باستانی بازدید نموده اید، تجربه خود را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول

تلفظ کاخ هدیش چگونه است؟

کاخ خشایارشا با یک فتحه، هَدیش (به انگیسی: Hadish) خوانده می گردد.